Pasif Agresif Kişilik Bozukluğu
- 15 Mayıs 2021
- Psikiyatri
Pasif agresif kişilik bozukluğu her ne kadar artık DSM ve ICD tanı yönergelerinde geçmese de ülkemizde halen güncelliğini yitirmemiş bir tabirdir. Bir insanın bir diğerinden bahsederken onu nitelemek için yerli yersiz ( çoğu zaman yersiz) "pasif-agresif" tabirine başvurması, günlük hayatımızda rastlayabildiğimiz bir durumdur. O halde artık böyle bir tanı bulunmasa da 90'larınn başında kimlere pasif -agresif denirdi bu sorunun cevabını bulalım
Pasif Agresif Kişilik Nasıl Bir Örüntüdür?
Özellikle kişilerarası ilişkiler boyutunda negativist tutum ve davranışlar görülür. Sosyal ya da mesleki görevlere karşı, erteleme ve oyalama ile pasif bir direniş gösterme durumu söz konusudur. Bir olay ya da duruma karşı ifade edemediği duygusal yanıtı, muhattap kişiye başka bir olay ya da durumda görünürde sebepsiz bir olumsuz davranış olarak vermesiyle karakterize bir kişilik bozukluğudur.
Pasif agresif kişilik bozukluğu kimlerde görülür?
Genel olarak, ebeveynin baskıcı- cezalandırıcı algılandığı( alkol madde bağımlılığı olan ya da antisosyal davranışları olan ebeveynler vs) bir çocukluk dönemi geçirenlerde görülür. Çocuğa göre böyle bir aile ortamında şikayetleri, sitemleri, duygu ve düşünceleri dile getirmek güvenli değildir ve bu yüzden baskılanmalıdır. Gelişimi boyunca rahatsızlıklarını dolaylı( yani güvenli) yollardan açığa vurmayı öğrenir ve bu kişiliğin temel başa çıkma davranış kalıbı oturur.
Pasif agresif kişiler öfkelenme duygularını patlayıcı nöbetler şeklinde ve durumla uyumsuz olarak yaşarlar. Duygular ve düşünceler( özellikle benlik saygısı) ikirciklidir ve günlük yaşam olaylarıyla birlikte her iki uca ( örneğin; çok kısa süreler içinde kesin bir müktedirlik hissinden tam bağımlılık hissine geçiş) geniş dalgalanmalar gösterir ki bu yönleriyle borderline ile iç içe değerlendirilen bir bozukluktur. Bunun dışında Theodore Millon tarafından antisosyal, depresif ve sadistik özelliklerle iç içe alt tipleri de tanımlanmıştır.
Pasif Agresif İnsanlarda Sık Görülen Davranışlar?
Herşeyden önce söyledikleri ile yaptıkları arasında tezat bulunan insanlardır. Kendi gönüllü oldukları ya da yapmaya istekli göründükleri görevleri dahi erteleyebilir ya da yarıda bırakabilirler( örneğin bir arkadaşıyla hevesli bir şekilde randevulaştıktan sonra buluşmaya gitmemek)
Görevi özellikle eksik yanlış ya da sorunlu yerine getirirler
- Kronik olarak geç kalırlar
- Başkaları tarafından harekete geçirilmeye karşı aşırı direnç ve inat gösterirler
- Şanssızlıktan yakınırlar
- Yeterince takdir görmemekten yakınırlar
- Sebepsizce düşmanca davranıp hemen arkasından pişman olabilirler
- Ölçüsüz öfke nöbetleri yaşarlar.
Pasif Agresif Kişilik Bozukluğunun Tedavisi Nasıldır?
Tedavide bilişsel davranışçı terapi ile yüz güldüren sonuçlar alınabilmektedir. Kişinin kendisine iletilen talepler veya verilen görevlerle ilgili ilk duygulanımlarını ve düşüncelerini eş anlı ifade etme alışkanlığını geliştirmek ana hedeftir.