Bipolar Bozukluk Nedir?

Bipolar Bozukluk Nedir?

Klasik tanımıyla bipolar bozukluk, yani eski adı ile manik depresif psikoz, kişinin duygu durumunun haftalar, aylar ya da yıllar içerisinde yüksek ( manik , hipomanik) ve düşük (depresyon) moodlar(duygu durum) arasında dalgalanmasıdır. Günümüzdeki tanımına en yakın hali ile ilk kez Kapadokyalı Areatus tarafından yaklaşık 2000 yıl önce tarif edilmiştir. Toplumda görülme sıklığı klasik bir bilgi olarak %1 olarak ifade edilegelmişse de, günümüzde daha çok bu oranın sadece Bipolar bozukluk tip 1 karşılığı olduğu; bipolar 2 , siklotimi ve diğer bipolar spektrum bozuklukları da dahil edildiğinde toplumda görülme sıklığının %5e kadar çıktığı bildirilmektedir.

Bipolar Bozukluk Tanısı Nasıl Konulur?

Hayatının herhangi bir aşamasında 1 kere bile olsa  manik dönemi olmuş kişiye bipolar bozukluk tanısı konulur.

Manik Dönem, Depresif Dönem, Hipomanik Dönem , Karma Dönem Nedir?

Mani:

  1. En az bir hafta süren duygudurum değişikliği (taşkınlık, irritabilite, yükselme)
  2. Aşağıdakilerde en az üçünün (duygudurum irritabl ise dördü) bulunması;
  • Büyüklük hissi, benlik saygısında artma
  • Uyku gereksiniminde azalma
  • Logore (çok konuşma, gevezelik)
  • Fikir uçuşması, düşüncelerin yarışması
  • Distraktibilite ( dikkati toplayamama)
  • Amaca yönelik etkinlik artışı
  • Zevk veren etkinliklere aşırı ilgi, katılım, risk alma

Depresif Dönem:

Aşağıdakilerden en az beşinin en az iki hafta süre ile bulunması;

  1. Depresif mizaç
  2. Anhedoni, ilgi-istek azalması
  3. İştah azalması ya da artması
  4. Uyku azalması ya da artması
  5. Psikomotor retardasyon ya da ajitasyon
  6. Enerji azalması, yorgunluk
  7. Suçluluk, değersizlik hissi
  8. Konsantrasyon güçlüğü
  9. İntihar eğilimi

Karma Dönem:

En az bir hafta süreyle manik ve depresif dönem tanı ölçütleri karşılanmıştır.

Hipomanik Dönem:

En az dört gün süren duygudurum değişikliği (taşkınlık, irritabilite, yükselme) vardır. Manideki B kriterleri vardır ancak işlevsellikte belirgin bozulma, hastaneye yatış gereği ve psikotik belirti yoktur.

Bipolar Bozukluğun Tedavisi Nedir?

Hastalık dönemlerinde, o hastalık döneminin niteliğine göre ihtiyaç duyulan ilaçlar kullanılabilir. Hastalık dönemleri arasında ise duygu durum dengeleyici denilen Lityum, valproat, karbamazepin,lamotrujin (son yıllarda ketiapin başta olmak üzere diğer 2. kuşak antipsikotik ilaçlar da duygudurum dengeleyici olarak kullanılabilmektedir.) gibi ilaçların tek başına ya da bir diğeriyle kombine olarak en az yıllarca kullanımı zorunludur. Bu ilaçlar yeni bir hastalık döneminin ortaya çıkmasını ertelediği ya da tamamen engellediği kanıtlanmış olan ilaçlardır. Hastalığın sebepleri ağırlıklı olarak organik olduğundan , tedavisinde psikoterapinin yeri çok kısıtlıdır.

Bipolar Bozukluk Genetik Midir?

Bipolar bozukluğun sebepleri arasında her ne kadar çevresel faktörlerin de kısmi payı olsa da genetik başta olmak üzere biyolojik faktörler asıl pay sahibidir. Ebeveyni bipolar bozukluk olan bir çocuğun gelecek yaşamında bu hastalığa yakalanma ihtimali toplum ortalamasına göre 75 kat daha fazladır.

Hukuki Açıdan Bipolar Bozukluk

Bipolar bozukluğu olan hastalar evlenebilir mi ya da bipolar bozukluğu olan hastaların cezai ehliyeti var mıdır gibi sorular sıkça sorulmaktadır. Bu soruların cevabı medeni kanunda (evlenme, borçlanma vb. haklara dair) ya da ceza kanununda (cezai ehliyete dair) bu hastalıktan etkilenen bütün kişileri kapsayacak şekilde kesin olarak tanımlanmış değildir. Hemen her zaman; hastaya, hastalığın genel seyrine, mevcut diğer koşullara bakılıp talebe özgü bir değerlendirme yapılır ve karara bağlanır. Kaide olmamakla beraber genel olarak , manik , karma ya da depresif dönem içinde olmayan bipolar bozukluk hastaları medeni haklarını eksiksiz kullanabilir ve cezai ehliyetlerinin olduğu kabul edilir.